Bác sợ hãi lủi vào bên bồn Mai chiếu thuỷ ,họ lôi Bác ra chỉa súng vào, thầy giáo đở nòng súng và nói gì, họ tha không bắn . Họ đi rồi Bác chạy lại bên cậu Hai, gọi mãi cậu không tỉnh dậy , mấy người kia nằm ngổn ngang ,tay Bác đầy máu, Mãi lâu, bao lâu Bác không còn nhớ, mới có người đến mang mấy cái xác nằm trước sân đi chôn.
Những năm sau nầy Bác gặp đâu ăn đó, lây lất trôi giạt, theo đoàn người tản cư vì bom đạn, căn nhà ngói đỏ khi xưa chỉ còn lại có nền nhà đá ong, mái ngói đổ loang lở, cây cảnh không ai săn sóc, chậu đổ bể chỏng chỏ, cỏ hoang mọc mất dấu. đêm đêm vẩn có người đi đến âm thầm, họ như những bóng ma thoạt ẩn thoạt hiện.
Bác lại tiếp tục đi làm thuê, gánh mướn ,bây giờ có thêm con vàng bầu bạn , lúc nào cũng theo quanh quẩn, ai đến gần Bác thì gầm gừ, nhe răng sẳn sàng bảo vệ chủ, bọn trẻ con e dè không dám đến gần trêu chọc như trước. Bác ăn buổi sáng thì chia một nữa cho con vàng, mỗi ngày ra góc chợ ngồi chờ, có khi cũng được bà hàng cháo lòng thương hại vất cho miếng xương. Hai chủ tớ đi về hôm sớm, Bác gánh nước thì con vàng nằm bên cầu, Bác chẻ củi thì con vàng gếch mỏ nằm lim dim bên cạnh, leo dừa thì con vàng nằm dưới gốc, bao giờ Bác lội xuống mương thì con vàng cũng nhảy theo lùa mấy trái dừa vào bờ.
Cuộc sống bình yên cho đến khi bên kia sông nổi lên nhửng tiếng kèn Tây đêm đêm, tiếng đạn bắn sẻ qua đồn, tiếng loa vang những lời khiêu khích ,hai bên dàn trận bắn nhau. Bà tôi gọi Bác lại dặn dò
– Cháu có đi làm ở đâu cũng phải về trước khi trời tối, mang con vàng vào nhà bếp, có đạn bắn thì phải chui vào gầm ván ngựa mà núp.
Ông tôi bảo thợ xây thêm một lớp gạch vào vách nhà , lớp cửa gỗ dầy cũng chèn thêm mấy lần song chắn ,giữa nhà xây hầm tránh đạn cho trẻ con , bên trên kê hai bộ ván gõ dầy hơn hai tấc Trong đầu óc trẻ thơ của chúng tôi, chiến tranh không gây một ý niệm gì, chỉ thích thú khi đêm đêm được ngũ trong hầm, ngày ngày mấy chị em giăng màn trải chiếu chơi trò xây nhà ,bán hàng trong hầm thật vô tự Đêm về tiếng đạn bắn từ xa và tiếng niệm Phật rất gần của Bà , hai thứ âm thanh pha trộn lẩn nhau ,như vết dao khắc sâu vào tiềm thức.
Chỉ có con vàng, dù cố gắng cột lại thế nào cũng chạy thoát, Bác khổ sở lầu bầu cả đêm,sợ đạn bắn nhầm,nhưng sợ nhất là tiếng sủa của nó.Trong đêm yên lặng ,tiếng chó sủa làm kinh động mọi người, tiếng Bác dỗ dành khe khẻ ,con vàng rất thính tai, nghe tiếng động nhẹ, tiếng người đi soi nhái sau nhà, tiếng dân vệ đi nằm ngoài bờ phục kích, bất luận xa gần là đã báo động cả nhà. Bà tôi lại thì thầm niệm Phật, không biết nhờ sự nhiệm mầu hay lòng thành khẩn của Bà tôi mà tuổi thơ ngây ngũ ngon như lúa xạ, như nước nổi, và ngày tháng cứ bay qua nhanh, thật nhanh !
Con vàng biến mất, Bác khổ sở đi tìm, mỗi ngày bác lang thang từ đầu chợ đến bến đình, gặp đứa trẻ nào cũng hỏi có thấy con vàng không? Trước đây con vàng thỉnh thoãng đi hoang, có lần trở về mỉnh mẫy đầy thương tích Bác lại mắng
– Mầy hư quá, chắc lại theo gái hay gây sự đâu đó để người ta đánh cho bê bét.
Bác mang con vàng xuống sông tắm rữa sạch sẽ, xin thuốc sát trùng bôi đầy người, lại ra chợ xin bà hàng chút cháo thừa về cho ăn. Nhưng lần nầy con vàng đi đã hơn tuần mà không thấy bóng dáng, Bác ngơ ngẩn bồn chồn, Bà tôi lại an ủi
– Chắc nó lại theo cái đâu đó. Chừng vài hôm nữa lại thấy mang thương tích về
Thật ra thì Bà cũng không an tâm, giống chó rất trung thành, không có lý do gì mà con vàng lại bỏ đi quá lâu, chỉ sợ đã có chuyện gì bất trắc sảy ra , sợ nó đã nằm yên dưới lòng sông ,hay là phơi xác bên bụi chuối góc vườn nào đó. Con vàng là chướng ngại vật cho người đi đêm, tiếng sũa ầm ĩ cũa con vàng báo động cho mọi người chung quanh .Và ngại nhất là bọn người mang gánh đi bắt chó lang thang, nhưng con vàng khôn lắm, không dễ dàng bắt được, trừ khi bị đánh chết.
Bác nhớ con vàng ngơ ngẩn, ngồi đâu lại lầm bầm
– Sao mầy lại bỏ tao mà đi ??
Đời sống Bác đơn giản, chỉ có con vàng theo bầu bạn bấy lâu, sinh ra bao giờ, thân thuộc những ai, quanh năm với bờ cỏ xanh, mấy hàng dừa hàng cau ,nơi bến đình xó chợ , mấy hàng dừa cao rồi cũng lão, người ta sẽ đốn đi lấy đất trồng cam quít, cái đòn gánh mềm mại trên đôi vai trần rồi cũng sẽ quên đi, người ta mua máy bơm xây hồ chứa nước, chợ dời đi, cất lại, Bác chỉ còn con vàng là gần gũi là thân quen, là chút gì còn vương vấn của người bạn thuở ấu thời.
Nhớ lại ngày thôi thúc về thăm quê, nhớ ngôi nhà lớn trong vườn thơm ngát mùi hoa, cậu Hai và mấy đồng bạc mới , ngày gió bấc thổi mấy cái bánh tráng bay trong vườn quít đầy nắng trong , nhìn mấy ngôi mộ cỏ tranh che mất dấu, Bác tẩn mẩn nhổ cho sạch cỏ, ôm đất đắp lại nấm mộ cho cao lên, thấy con chó nhỏ đói lã nằm lây lất bên chòm mã hoang, Bác thương hại chia cho nó miếng bánh bò, không ngờ nó ăn xong rồi không chịu rời xa, Bác thấy nó chí tình nên săn sóc chờ nó hồi phục , hai thầy trò lặn lội dắt díu nhau về tận nơi nầy .Người bạn đường theo nhau từ vùng quê hương mù mờ, chút nắm níu, tưởng là suốt đời có nhau, không ngờ đến đây lại lạc mất đời nhau. Bóng Bác gầy gò thất thiểu , vẩn chờ đợi, vẩn lang thang
– Vàng ơi ! sao lại bỏ tao?
(Truyện ngắn cực hay tại Truyendammy.vip)