Nhưng hồn ta dừng lại. Đứng yên một chỗ sông Ngân vẫn bay không dứt với bầu trời. Nằm yên một nơi, Thất tinh, máy sáng tạo ra thời gian, vẫn quay bảy cái trục vàng rạng rỡ. Kim tinh ôm màu ngọc lành. Hỏa tinh đốt cơn lửa dữ. Trời sao thản nhiên một sự sống riêng. Con ruồi làm nhặng quanh xe, sự hành hung của ta nào có ảnh hưởng gì lên trên ấy? Một phút thôi, sừng sững núi cao, thẳm mù vực cả, trước mắt ta hiện ra cái ý nghĩa của đêm trời.
Bay lượn, múa nhảy phỏng làm gì nữa. Ta đọc vội một tập sách khi chưa thấm nhuần cỏ hoa của mỗi trang riêng, uống tràn một chén thơm khi chưa vào thấu biển trời của từng ngụm một, vô biên ta đòi hỏi nó chỉ vì ta chưa hiểu Vô Biên. Một mai khi từng điểm của nó đã gạn chảy vào ta tất cả cái ý nghĩa hãi hùng – hồn líu lại, lưỡi khô đi – ta rụng xuống giữa lưng chừng trời mà chết. Chẳng phải cảnh bài trí cho cái Có của thế gian, chẳng phải sự biện hộ cho cái Không của vũ trụ, mà để rạng rỡ danh Cha, mà để đày đọa kiếp Người, bầu trời chỉ có ý nghĩa thế thôi, hai công ở trong một việc. Chúng ta đây, say sưa với thương yêu, quay cuồng theo thú dục, cố bưng bít dấu che bằng tường đất bùn của xác thịt, cửa the lụa của tâm tư – hễ là người thì phải đọc Thiên chương, giơ đầu ra cho nắng tinh thần chói rọi.
Ôi! cái hay của Trang Sách Lớn – để có sự sống cho nó khi vào bất diệt, liền rút đi sự sống của hồn ta!
Muốn cho đỡ ngợp, họp muôn sao thành một gia đình, chú ý đến cái danh hiệu một đêm, ta gọi chúng là không gian. Nhưng nếu muốn băn khoăn, phân tích ra từng cá nhân, tìm cái ý nghĩa nghìn đời, ta phải nhận ra rằng đó là muôn vạn thời gian khác nhau đang dừng bên nhau mà sáng. Người sinh trong một thuở, rồi ra ta có đáng gì đâu. Jéhovah! Jéhovah! Có một đấng Chúa Trời chăng? Trước danh vọng của Ngài, ta lẩn đi trong muôn vì sao nọ. Jéhovah! Jéhovah! Không một đấng Chúa Trời chăng? Tan ra tro bụi, ta chỉ là một vi trùng trong tro bụi muôn sao.
Đè lên người này, cỡi lên người nọ, ở trần gian, ta đã tin vào tài năng chói sáng của ta. Ta kiêu ngạo, vênh vang: sự đọng vàng của thiên vạn tải cũng không khó chịu hơn thế nữa. Nhưng thử bay lên một chút, có phải linh hồn ta vụt khô héo đi chăng?
Thương cho ta, ta thương cho tất cả loài người, tất cả bầu trời, tiếng biển đổ ầm trong đêm tối, lớp người trào lên rồi rút xuống trên mặt địa cầu, những vì sao mọc dậy và tắt đi cho quảng rộng, đấy chỉ là lời kinh của mẹ ta đọc giữa khuya, những dã tràng không dấu vết, đem mình đọ với hư vô, chết đi chưa kịp thấy hư vô.
Một bóng sao sa, rơi vào cõi chết, rứt đi máu sáng, mang theo hồn sống của những vì sao còn sót lại ngang trời. Thời gian tự hỏi: Có phải mình chăng? Hạt lệ sẽ dừng: Hay là ta đó? Và cánh hoa thơm trước ngõ bỗng âm thầm e ngại cho đôi hạt sương đêm. Sao rơi! Sao rơi! Rơi mãi. Sự sống không còn thấy nữa, ra đây sự chết đã thành lệ luật mất rồi. Sự sống chỉ cho một buổi Ban Đầu, sự chết ấy là sức mạnh đòi hỏi qua muôn thuở. Jéhovah! Jéhovah! Đời con chỉ có thế thôi sao? Cái thở ra của con, cái hít vào của vũ trụ, cái thở ra của con lần nữa, cái hít vào của vũ trụ không cùng, một chút không khí chuyển luân, một sự hô hấp ở trong Cao Rộng.
Ái tình, danh vọng làm gì? Văn chường, tư tưởng làm gì? Cuộc đời, cái dằn xuống của một đồng tiền, run sợ giữa sự mất còn của hai bề sấp ngửa! Jéhovah! Jéhovah! Cho con tin thật ở ơn Ngài. Cho con có thể tìm đến lòng trời mà khóc.
Và ta đã khóc… một ngôi lệ rụng, mang theo lệ vàng của muôn vì sao rụng trên cao. Chung quanh gay gắt đêm dài, ta ngồi đó, thương cho mình cát bụi.
Từ lo ta bước sang buồn, từ buồn rẽ lối đến sầu, từ sầu bỗng gặp cái vui không đợi. Mỗi cảm xúc sụp đổ một bức tường, rung chuyển một cánh cửa. Hắn đưa ta đi vào lòng vũ trụ sau khi thoát ta ra khỏi vũ trụ của tim người. Xếp bản ngã lại như gươm giáo, ta xin đầu hàng tất cả. Sự thọ khổ vẫn xả thân như sự ban ơn, đang mất bỗng thấy mình còn, ta giàu sang lên để hy sinh vô hạn. Để có thể ngọt thơm hơn, cành hoa khi đã bỏ đài, dòng suối lúc tự lìa mình để đến đầu cảm giác? Một hạt không khí, đời ta, ta biết, nhưng ta thở vào cả bầu không khí chung quanh. Một con cừu, thân ta, ta hay, nhưng có lạc lõng gì đâu, ta đã lẫn vào muôn vạn thân cừu khác. Ta thôi đánh phút giờ ngắn ngủi của con người, nhưng ta đã nhịp vào thời khắc bất tận của trời đất. Phỏng không như thế, chết giữa đêm nay, ta vẫn vui cười.
Bất diệt nghĩa là hoàn toàn một lúc. Muôn thời gian chín cho một tối, muôn Tuổi Tên vui một mùa xuân, thế thì đã hoàn toàn, nghĩa là bất diệt đêm nay. Người phút giây ta dự vào Tổng Hợp. Và ai cấm ta mang đi – như kẻ ăn mày chết giữa kinh đô một ngày đại hội – tất cả những gì lộng lẫy, qua muôn đời, thấy bởi muôn người. Thêm cái tuyệt đối chỉ nhóm lên một đỉnh, đã qua, không lại nấn ná chờ chỉ tỏ ra sự thiếu thông minh. Ta cóc cần bất diệt. Cát bụi cũng riêng giá trị, ta lấy lại hình thể của ta, một điểm không gian. Và hạt vàng hiện giữa đêm vàng, ta cũng sẽ chói sáng lên một miền châu ngọc.
Ta nhìn ra. Muôn sao thôi độc dữ. Không tách riêng ra tư tưởng để nói triết học giữa trời, chúng đã lẫn vào thi ca, trong chăn gối dâng lên từ cảnh vật, ăn một chút gì tươi mát giữa cỏ cây, chúng ca lên những tiếng ca xanh. Hồn ta mệt mỏi quá rồi, khẽ rụng xuống đôi tay vụt tan ra thành suối ngọt. Ta tưởng đầu ta lênh bênh trong ấy, sáng ngửng lên, ướt đi một mái tóc vàng.
Ta đã dậy rồi, mệt nhọc như ngủ trong một đống hoa thơm mà dậy.
(Truyện ngắn cực hay tại Truyendammy.vip)