Truyện ngắn con chim yến nói dối và con gõ kiến yêu chân lý do Truyendammy.vip sưu tầm đọc truyện ngắn con chim yến nói dối và con gõ kiến yêu chân lý.
Xem truyện ngắn: Con chim yến nói dối và con gõ kiến yêu chân lý
Tác giả: Maxim Gorki
Đây là câu chuyện hoàn toàn thực, tôi xin kể lại như sau:
Trong tất cả các con chim biết nói ở khu rừng kia, nơi xảy ra câu chuyện lạ kỳ này, có một con làm cho tất cả chim chóc trong rừng phải chú ý đến nó; nó cất tiếng ca lên những bài hát vừa chứa chan hy vọng vừa tràn đầy niềm tin vững chắc.
Cho tới lúc ấy, chim chóc hoảng sợ và buồn phiền vì thời tiết đột nhiên trở nên u ám, ảm đạm chúng hát những bài được gọi là bài hát chỉ vì nó được hát lên. Trong những bài hát ấy, những âm thanh nặng nề, buồn nản và tuyệt vọng át hết mọi âm thanh khác, và những con chim nghe hát thoạt tiên gọi đó là tiếng thở khò khè của kẻ hấp hối, nhưng rồi dần dần cũng quen đi, thậm chí còn bắt đầu tìm thấy trong đó những vẻ đẹp nào đó, tuy nhiên, chúng phải chầy chật lắm mới quen được như thế.
Trong rừng, loài quạ cầm chịch trong mọi việc. Đây là những con chim bản chất bi quan, và ngoài tiếng quàng quạc ít nhiều inh tai, chúng không có khả năng làm gì nữa. Vào lúc khác, có lẽ chẳng ai để ý đến chúng nhưng bây giờ, tiếng nói của chúng chiếm ưu thế, loài chim nghe chúng và thậm chí coi chúng là những con chim rất tinh khôn. Còn chúng nhận thấy điều đó, lớn tiếng hát một cách sầu não:
Quạ-quạ!… Trong cuộc đấu tranh với số mệnh khắc nghiệt.
Bọn hèn mọn chúng tôi không có lối thoát
Đâu đâu cũng chỉ thấy
Đau đớn và tai biến, tro bụi và mục nát…
Quạ!… Ghê rợn thay những đòn số mệnh!
Người khôn ngoan âu hãy đành phận…
Quạ… quạ! Bài ca chán ngán biết bao!… Nhưng nó là bài ca mạnh mẽ và đè nặng lên cả khu rừng.
Thế mà bỗng nhiên vang lên những bài ca tự do, can đảm…
Cả rừng đã nghe nhiều bài hát, nhưng cũng giật mình xào xạc khua động cành lá, thốt lên những tiếng thì thầm ngạc nhiên. Ngay cả những con họa mi vốn tôn thờ nghệ thuật thuần túy, xưa nay hát khá hay, nghe cũng thấy thích thú và nói :
– Tay ca sĩ này có cái độc đáo của hắn đây!…
Và khi nói như thế, chúng thầm tự hào về thía độ công bằng của chúng.
Còn ca sĩ hát:
Tôi nghe tiếng quạ kêu,
Lũ quạ bối rối vì rét mướt và bóng tối.
Tôi nhìn bóng tói nhưng tôi sợ gì bóng tối
Khi lòng tôi hăng hái và trí óc tôi sáng sủa?…
Hãy theo tôi, những người can đảm! Bóng tối phải tiêu tan!
Một tâm hồn đầy sức sống không thể ở trong bóng tối.
Chúng ta sẽ đem ngọn lửa trí tuệ, đốt cháy những trái tim
Ánh sáng sẽ ngự trị khắp nơi!…
– Mạnh mẽ thay!… Những con họa mi bình phẩm…- Trẻ trung, tự tin, không êm tai nhưng mạnh mẽ…- và chúng trầm ngâm quẹt mỏ nghe tiếp:
-Ai đã đường hoàng đón nhận cái chết trong chiến đấu,
Người đó đâu có gục ngã và thua bại?
Kẻ gục ngã là kẻ nhát sợ, che ngực.
Bỏ chiến trường tháo chạy…
Các bạn ơi, kẻ gục ngã là kẻ
Sợ lao động, sợ cảm xúc, sợ vết thương đau…
Đắm chìm trong sương mù triết lý
Lên tiếng bình luận về trận chiến…
– Hừm… gã này có những quan điểm thật đặc sắc!
– Những con họa mi nhận xét – không biết nó là chim gì! – Chúng tò mò
Các bạn hỡi! Hãy bắt những kẻ gục ngã câm họng
Làn khói nghi ngờ đã ăn mù mắt chúng!
Danh dự và lòng tự hào ngủ im lìm trong tim chúng
Các bạn! Hãy thét lên với chúng:
Xéo đi! lý lẽ ngụy biện của các người như khói độc
Làm cho đêm tối này càng mù mịt hơn.
Như chất thuốc độc, nó làm hại…
Trí tuệ và tâm hồn những người trẻ tuổi. Xéo đi!
Xéo đi!… Ở đây người ta tuyên chiến với các thần
Một cuộc chiến tranh giành quyền tối thượng!
– Mạnh bạo thật – Những con họa mi nói, – Ô đúng thế! Thật là bài ca rất mạnh bạo!…
Khu rừng nghe và cảm thấy một cái gì tốt đẹp, mạnh mẽ. Cảm giác đó làm cho rừng tràn ngập hơi ấm và ánh sáng, ngay cả những cành cây già, mốc xám cũng rì rầm nói về những ngày đã qua: đấy là những ngày xuân tuyệt diệu, khi hoa và những niềm hy vọng chỉ mới chớm nở trong rừng, khi chim chóc hát những bài ca tự do và du dương ca ngợi mặt trời, khi bầu trời quang mây dường như sâu vô tận và như kêu gọi chim thử sức cánh, bay đến nơi sâu thẳm của thượng giới. Đấy là những ngày tốt đẹp mà người ta không cần bắt mình phải sống, bởi vì ai cũng muốn sống – cuộc sống có mục đích và có hy vọng đạt tới đích. Những ngày ấy đã xuất hiện trước khu rừng và lấp lánh như những ngôi sao trong sương mù che khuất bầu trời.
Chim chóc bừng tỉnh và linh hoạt lên. Ai hát đấy nhỉ, người đó ở đâu? Xin hãy nhận lấy tấm lòng hoan hỉ và biết ơn của loài chim! Đây hẳn phải là một con chim lộng lẫy, xinh đẹp!
Chim chóc tụ tập đông nghịt như mây và ồ ạt kéo về phía có những âm thanh hào hứng kiêu hãnh đang bay đến với chúng.
Nhưng khi bay tới, chúng thấy đó chỉ là con chim yến – con chim yến rất tầm thường, nhỏ bé, màu xám nhạt, mỏ vàng như xáp ong. Nó đậu trên một cành hồ đào nhỏ và bối rối vì cái vinh dự đột nhiên đến với nó. Thân hình nhỏ bé, lông xù lên, bận rộn, nó làm cho tất cả phải băn khoăn và chẳng được ai ưa thích,
Xéo đi!… Ở đây người ta tuyên chiến với các thần
Một cuộc chiến tranh giành quyền tối thượng!
Nếu đại bàng, chim ưng hay cùng lắm là diều hâu gào lên như thế thì nghe kể cũng hay và hùng dũng đấy! Nhưng con chim yến, con chim yến tuyên chiến với các thần! Ở đây có cái gì lạc lõng, có cái gì kỳ quặc và buồn cười. Thực là bực cho tất cả các chim khác. Tại sao lại chính là con bạch yến, chứ không phải là con chim oanh, con hoa mai, con sơn tước?…
Làng chim sửng sốt, bực tức nhìn con chim yến và nghĩ: “Bây giờ thế nào đây?”
Bất giác chúng nhớ đến con sơn tước lố bịch đã có lần muốn đốt cháy biển…
Nhưng liền đó, một con chim oanh lanh trí, làm nghề nhà báo, hỏi con chim yến:
– Này có phải anh vừa hát đấy không?
– Tôi đây… – Chim yến đáp – vâng, chính tôi.
– Hừm… Nhưng anh lấy gì chứng minh cho điều đó? Nghĩa là, cố nhiên chúng tôi không nghi ngờ khả năng của anh nhưng…
Con chim yến giật mình, lông dựng ngược lên và cất tiếng hát:
Trong bóng tối do chúng ta tạo ra
Những con cú xám cất cánh bay…
Mắt ủ ê, sáng lấp lánh
Độc ác và càu quạu !…
Tiếng kêu oang oang.
Chúng cười và nức nở.
Gào hú nguyền rủa ánh sáng ban ngày,
Chúng cười ha hả đón chào đêm tối…
Ôi, ước gì xiềng xích bóng tối rơi xuống
Không còn trói buộc khu rừng trẻ của tôi,
Ước gì những con cú man rợ biến mất,
Chỉ còn chim ưng bay lượn!…
Nhưng chim ưng yếu đuối và suy nhược,
Nhút nhát ẩn trong khe núi,
Tức giận, nhưng không có lòng danh dự và không có sức mạnh.
Khi nghe tiếng reo vui vẻ của người khác
Cánh chúng cù dù rũ xuống.
Tim chúng thiu thiu ngủ – ôi xấu hổ làm sao.
Còn tiếng nói của danh dự và của tư tưởng
Không đến tai những con chim tự do…
Một số chim cho rằng bài ca đó có ý ám chỉ cá nhân và chúng huýt sáo la ó con chim yến, còn con chim oanh nói:
– Được rồi, đối với chúng tôi như thế là đủ! Nhưng này, xin anh cho biết: như vậy có thể nói là anh thức tỉnh ý thức xã hội, hừm!… nhưng nói cho đúng ra, anh có quyền gì làm việc đó? Nghĩa là tôi muốn nói: nhân danh cái gì mà anh hát?!
Con chim yến ngạc nhiên và im lặng nhìn công chúng.
– Anh biết không, chúng tôi muốn đảm bảo cho chúng tôi tránh khỏi sai lầm, vì anh biết là chúng tôi đã phạm khá nhiều sai lầm, và nhằm mục đích ấy, chúng tôi muốn biết điểm xuất phát và điểm cuối cùng của anh: tức là biết anh kêu gọi chúng tôi đi đâu và đi để làm gì? – Con chim oanh đặt vấn đề và tự bằng lòng về mình, nó huýt lên tiếng gì là lạ: mọi người đều biết, chim kim oanh không có tiếng hót.
Chim yến rùng mình…